Байначу кӀентех лаьцна хьекъале дийцар. Нохчийн мот

 Кхин а дийцира Цо: «Цхьана стеган ши кӀант хилла.12Жимах волчу кӀанта шен дега аьлла: „Дада! Хьайн бахамах суна догӀу дакъа схьалохьа“. Дас шина кӀантана бекъна бахам.13Дукха хан ялале, жимах волу кӀант, шен дерг вовшах а тоьхна, генарчу махка вахана. Цигахь, сакъоьруш, шен хьал эрна дайина цо.14Ткъа шадерриг и дайина ваьлча, цу махкахь чӀогӀа мацалла хӀоьттина. Иза таро йоцуш висна.15ТӀаккха, вахана, цу махкарчу цхьана стагана чухӀоьттина иза. Вукхо хӀара хьакхарчий яжо вахийтина шен аренашка.16Мацалло бӀарзвина, хьакхарчаша бууш болу акха стоьмаш биина а, шен гай дузо лууш хилла хӀара, амма цхьаммо а кхунна уьш луш ца хилла.17Метта а веана, цо аьлла: „Мел дукха ялхой бу сан ден цӀахь, церан массеран а шортта яа хӀума ю, ткъа со кхузахь мацалла леш ву!18ДӀавахана, сайн да волчу юха а вирзина, ас эр ду цуьнга: Дада! Далла хьалха а, хьуна хьалха а къа латийна ас!19ХӀинца со хьакъ вац хьан кӀант ву со ала, хьайн белхало вай, дӀаэцахьа со“.20Хьала а гӀаьттина, шен да волчу вахара иза.

КӀант геннахь схьавогӀуш дена гира. Цунах къахетта, ведда тӀе а вахана, иза маравоьллина, цунна барт баьккхира дас.21Ткъа кӀанта элира цуьнга: „Дада! Далла хьалха а, хьуна хьалха а къа латийна ас. ХӀинца со хьакъ вац хьан кӀант ву со ала“.22Амма дас шен ялхошка элира: „Тоьлла йолу бедар схьа а яй, тӀеюха цунна, пӀелгах мухӀар а долла, кога мачаш а юха.23Юстийна йолу старгӀа схьа а ялаяй, урс хьакха: той хӀоттор ду вай.24ХӀунда аьлча хӀара сан кӀант веллачуьра денвелла, вайначуьра карийна“. Уьш сакъера буьйлабелира.

25Воккхах волу кӀант оцу хенахь кха тӀехь вара. ЦӀа вогӀуш, шайн бахамна гергакхаьчча, цунна лоькху эшарш а, хелхаран мукъамаш а хезира.26Цхьа ялхо схьа а кхайкхина, цо хаьттира: „ХӀара хӀун ду?“27Ялхочо элира цуьнга: „Хьан ваша цӀа веана. Хьан дас старгӀа ейтина, хӀунда аьлча иза могуш-маьрша юхавирзина“.28Воккхах волу кӀант, оьгӀазвахана, чу ван ца лууш вара. Дас, ара а ваьлла, чувола аьлла, дийхира цуьнга.29Амма цо элира дега: „Со хьуна вецаш волу мел дукха хан ю, ахь аьллачунна тӀера ког а ца баьккхина ас, амма ахь суна буьхьиг а ца елла, соьга сайн доттагӀашца сакъерийта.30Ткъа шен хьал мехкаршца сакъоьруш хаьхкина волу хьайн кӀант цӀа веача, цунна юстийна старгӀа йийна ахь“.31Амма дас элира воккхах волчу кӀанте: „Сан кӀант! Хьо гуттар а соьца ма ву, сан долуш дерг шадерриг а хьан ма ду.32ХӀинца вай самукъадаьлла хила ма деза, хьан ваша веллачуьра денвелла, вайначуьра карийна“».

Тас болгъан уланны масалы. Къумукъ тил

 – Бир адамны эки уланы бола.12Оланы гиччиси атасына: «Атам, мюлкюнгню магъа тиеген пайын бёлюп бер», – дей. Атасы да мюлкню уланларыны арасында пайлай.

13Бир нече гюнден сонг гиччи уланы, бары да затын да сатып ва акъчасын да алып, йыракъ бир элге чыгъып гете. Онда пасат яшав сюрюп, бютюн барын-ёгъун пуч эте.14Бар чакъы затын пуч этип битгенден сонг, о уьлкеде уллу ачлыкъ бола. Гиччи уланы тарчыкъ гьалгъа тюшмеге башлай.15Шондан сонг о барып шо уьлкеде яшайгъанланы бирини алдында ялчы бола, о да ону авлакъгъа донгузларын сакълама йибере.16О улан донгузлагъа береген ем булан къарнын толтурмагъа да рази бола, тек огъар шону да бирев де бермей.

17Сонг о бир керен ойлашып, оьз-оьзюне булай айтып сёйлей: атамны нечакъы ялчылары бар, оланы барысыны да тойгъунча ашама ашы бар, мен буса мунда ачымдан оьле тураман!18Атамны янына барып, огъар: «Атам! Мен Аллагьны ва сени алдынгда гюнагь иш этгенмен,19мен дагъы сени уланынгман деп айтмагъа тийишли тюгюлмен. Мени оьзюнгню ялчыларынгдан бириси деп гьисап этип къой», – деп айтайым.

20О шоссагьат къайтып атасыны янына гете. Хыйлы арекденокъ да ону гелегенин гёрюп, атасы огъар языкъсына. Чабып барып, ону бойнундан къучакълап оьбе.21Уланы огъар: «Атам! Мен Аллагьны ва сени алдынгда гюнагь иш этгенмен ва дагъы сени уланынгман деп айтмагъа тийишли тюгюлмен», – дей.22Атасы буса оьзюню къулларына: «Тез болугъуз! Инг яхшы гийимлер де гелтирип, муну гийиндиригиз, бармагъына юзюк ва аякъларына аякъгийимлер беригиз.23Семиз бир тана гелтирип союгъуз: ашап йыбанайыкъ.24Неге тюгюл де, бу мени уланым. Бу оьлген эди, гьали тирилген, тас болгъан эди, гьали табулгъан», – дей. Олар ашап-ичип, йыбанмагъа башлайлар.

25Ону уллу уланы шо заман авлакъда болгъан. Къайтывда, уьйге ювукъ болгъанда, о бир йырлав ва бийив тавушлар эшите.26Къуллукъчулардан бирисин чакъырып, о: «Бу не зат болмагъа бола?» – деп сорай.27Къуллукъчу огъар: «Сени ининг къайтып гелген. О сав-саламат къайтгъаны саялы, атанг огъар семиз бир тана сойгъан», – деп жавап бере.28О ачувлана ва уьйге гирмеге сюймей. Атасы буса чыгъып, ону чакъыра.29О да атасына: «Муна, мен сени бир къулунг йимик болуп сагъа ишлейгеним нечесе йыллар бола. Мен бир де сени буйругъунгдан чыкъмагъанман. Амма сен буса, къурдашларым булан йыбансын деп, магъа бир улакъ сама да бермегенсен.30Сени бу уланынг, пасат къатынлар булан кеп чегип юрюп, оьзюню бютюн барын-ёгъун да пуч этип гелген заманда, сен огъар семиз бир тана сойгъансан!» – деп жавап бере.31Атасы огъар: «Балам! Сен даим мени булансан, мени бютюн байлыгъым да сеникидир.32Бу ининг оьлюп тирилгени ва тас болуп табулгъаны саялы, сагъа сююнмеге ва йыбанмагъа герек эди чи», – дей.

Тӏагӏун вукӏарав васасул мисал. МагIарул мац̄I

 Хадубги Гӏисаца бицана:

– Цо пуланав чиясул вукӏун вуго кӏиго вас.12Гьитӏинав васас инсуда абун буго дур ирсалъул жиндие кколеб бутӏа кьейилан. Инсуца гьебмехалъ кӏиявго васасе ирс бикьун буго.13Чанго къоялдасан гьитӏинав вас, жиндирго бутӏаги босун, вахъун ун вуго рикӏкӏадаб улкаялде. Дова гьев цӏакъ пучго, саяхъго хьвадун вуго, кодоб букӏанщинаб гӏарацги хвезабун буго.

14Гьесухъа кинабго гӏарац лъугӏараб заманаялда, доб улкаялда кутакаб ракъи тӏибитӏун буго. Гьав васги кутакалда язихълъун вуго.15Ахирги доб улкаялъул цо чиясда цеве хӏалтӏизе лъугьун вуго. Досги гьев болъонал хьихьизе гӏалахалде витӏун вуго.16Болъоназе базе кьураб квен кванангӏаги чехь цӏезабизе хӏаракат бахъулеб букӏун буго гьес, амма гьебгицин биччалеб букӏун гьечӏо.17Гӏакълуялде вачӏун, гьес пикру гьабун буго: «Дир инсул къавулъги гӏемер ругогури хӏалтӏухъаби? Гӏунги тӏокӏаб чед буго гьезул. Дун гьанив вакъуца холев вуго.18Вахъун дирго инсуда аскӏове ина ва гьесда абила: „Аллагьасда цебеги дуда цебеги дир мунагь ккана, дир эмен.19Тӏокӏав дур васлъун рикӏкӏине мустахӏикъав гьечӏо дун, дур хӏалтӏухъанлъун восе“».

20Вахъун ун вуго гьев жиндирго инсухъе. Рикӏкӏадасанго вихьун вуго инсуда гьев вачӏунев, гьесда гурхӏун вуго эмен. Векерун данде ун, горбода къвал бан, къочарун вуго.21Васас гьесда абун буго:

– Аллагьасда цебеги дуда цебеги дир мунагь ккана, тӏокӏав дур васлъун рикӏкӏине мустахӏикъав гьечӏо дун.

22Инсуцайин абуни, жиндирго рагьтӏателазда абун буго:

– Бищунго лъикӏаб ретӏел босун рачӏа хехго ва гьасда тӏад ретӏе, гьасул килщида баргъичги ххе, хӏатӏазда хьиталги ретӏе.23Мачӏадалъе хьихьараб бечеги хъве: рохалил тӏутӏ лъезе бокьун бугин.24Щайгурелъул гьав дир вас хун вукӏана, гьанже чӏаголъун вуго, гьав вилун-тӏагӏун вукӏана, гьанже ватун вуго.

Кутакаб рохел-ихтилат гьабизе байбихьун буго гьез.

25Гьев чиясул кӏудияв вас хурив вукӏун вуго гьебмехалъ. Рокъове вачӏунаго, гьесда рагӏун руго кочӏолги кьурдулги бакънал.26Аскӏове ахӏун цо рагьтӏателасда гьикъун буго гьес гьалъул магӏна щибилан.27Дур вац вачӏун вугин, гьев сах-саламат ватиялдаса вохун, дур инсуца мачӏадалъе хьихьараб бечеги хъвезабунин бицун буго.28Гьесул ццин бахъун буго, рокъове жаниве лъугьине къабуллъуларого вукӏун вуго. Къватӏиве вачӏун, гьесие лъикӏаб бицине лъугьун вуго эмен.29Инсуе жавабалъе гьес абун буго:

– Гьалщинал соназ гьале дуе лагълъи гьабулев вуго дун, дуца хъвараб хӏуччдаса таричӏого. Дуца дие цо бурутӏцин кьечӏо, ахӏун гьудулзабигун квана-гьекъей гьабизе.30Амма дур букӏараб бечелъиги хъахӏбабазда цадахъ квана-гьекъон лъугӏизабун вачӏарав гьав дур васасе дуца мачӏадалъе хьихьараб бече хъвезабун буго.

31Инсуца гьесда абун буго:

– Я, дир вас! Мун кидаго дида цадахъ вуго, кинабго дир бугебщинабги дур буго.32Амма нилъеца рохалил бертин-той гьабизе ккола, гьав дур вац хун вукӏун, гьанже чӏаголъун вугелъул, вилун-тӏагӏун вукӏун, гьанже ватун вугелъул.

Квахьай хцикай кьиса. Лезги чIал.

Исади мад лагьана:

– Са касдихъ кьве хва авай.

12Абурукай гъвечӀида бубадиз лагьана: «Я буба! Ви эменнидикай зал гьалтзавай пай зав вахце».

Бубадини эменни рухвайрин арада пайна.13Са кьадар йикъар фейила, гъвечӀи хва вичин шейэр кӀватӀна, яргъал уьлкведиз фена. Гьанра ада, кефер чӀугваз, вичихъ авай мал-девлет гаралай авуна.14Ада вичихъ авай-авачирди руфунай авадарна куьтягьайла, а вилаятда зурба каш хьана. Ам кӀеве гьатна.15Ам фена кӀвалах це лугьуз а вилаятдин са касдал алахъна, адани ам вичин вакӀар хуьз чуьлдиз ракъурна.16Адаз вакӀари незвай тӀуьналдини руфун ацӀуриз кӀанзавай, амма адаз гьам гудайдини авачир.

17Кьили ван авурла, ада вичи вичикди лагьана: «Зи бубадихъ гьакъидалди кӀвалахзавайбур гьикьван аватӀани, абур вири тухни я ва недайди абуруз амукьни ийизва, амма зун ина гишила рекьизва!18Бубадин патав хъфида. „Чан буба! – лугьуда за. – Зун цаварин ва ви вилик гунагькар я,19гила зун ви хва я лагьай тӀварцӀиз лайих яз амач. Зунни ваз кӀвалахзавайбурун арадиз кьабула, буба“».

20Ам къарагъна вичин бубадин патав хъфена. Бубадиз ам гьеле яргъа амаз акурла, адаз хцин язух атана; бубади, чукурна фена хцин гардан кьуна, адаз теменар гана.

21«Чан буба! – лагьана хци. – Зун цаварин ва ви вилик гунагькар я, ви хва я лугьудай тӀварцӀизни зун лайих яз амач.».

22Амма бубади вичин лукӀариз лагьана: «Лап хъсан пекер гъана адал алукӀ, адан тупӀухъ тупӀални акала, алукӀдай кӀвачин къапарни,23хвенвай данани гъана тукӀукӀ. Нез, хъваз шадвилер ийин чна:24зи и хва кьенвай, гила адал чан хтанва, ам завай квахьнавай, гила ам заз жагъун хъувунва». Абур шадвилер ийиз эгечӀна.

25ЧӀехи хва, лагьайтӀа, никӀе авай; ам хтана кӀвализ ахгакьайла, адаз манийрин ва инсанри кьуьлер ийизвай ванер атана.26Ада кӀвалел алайбурукай садаз эверна, адавай хабар кьуна: «Ина вуч хьанва?»27«Ви стха хтанва, – жаваб гана ада, – хва сагъ-саламат яз хтана акур ви бубадини хвенвай дана тукӀунва».

28Стхадиз хъел атана кӀвализ хквез кӀан хьанач. Бубади, кӀваляй экъечӀна, адаз хъша лагьана.29Амма ада бубадиз жаваб гана: «И вири йисара за ваз къуллугъ ийиз, ви гафунал гаф эцигайди туш, амма вуна заз, жуван дустарихъ галаз кефер чӀугун патал, гьич бацӀини гайиди туш.30Гьина ятӀани гьатнавай ва чӀуру рекье авай папарихъ галаз ви эменни гаралай авур ви и хва хтайла, вуна адаз хвенвай дана тукӀуна».31«Чан хва! – лагьана бубади. – Вун датӀана захъ гала, захъ авай-авачирдини вири види я.32Ви стха хтай чӀавуз шадвал тавуна гьикӀ акъвазда?! Ам кьенвай, гила – чан хтанва. Ам квахьнавай, гила – жагъун хъувунва». 

Sak'ina dix. Misal. ЦIaIхна миз / Ts'әxna miz

Isee inıd yuşan ha`uyn:

"Sa adamiyqa q`öyre dixniy vor. K`ınni duxee dekkik`le eyhen:

  – Dek yiğın var-dövlət, ğu yişdi aree bit`al he`e, zalqa gexhan qale.

Dekkee var-dövlət bit`al ha`an dixbişdı aree.

Sabara yiğbişile k`ınni duxee, cus huvuyn dekkee var-dövlət massa huvu, ayk`anna əqənani ölkeeqa.

Ark`ınni cigeeyid ağzunna ı`mır vukku, gırgın kar ak`an ha`an.

Mani vaxtal hamani ölkee giyğalanbı it`umun mıssın vaxtbı, mang`unid ı`mıre giyğalanbı dağamın yiğbı. Manke mana hayk`anna mani cigaynbişdi sang`usqa iş hivqas. Mang`vee mana g`ixelena cuni çolbişeqa vokkar uxhiyxhan ha`as. Dix həməxürniy mıs qıxha vorna, vokkaaşee otxhanan kar huvuynxhiy geerniy şad ixhes, mang`us hiççud heli ıxha deş.

Mana culqa qarı eyhen:

  – Yizdi dekkiqa geeb işçer vob, manbişdi gırgıng`vee gıney otxhan, hale hexxadad axvan, zımee inyaa`ar mıssınçe qek`a. Dekkısqa sark`ıl eyhesın: "Dek zı yiğniyiy Allahni ögee bınahna iş hav`u. Zı yiğna dix ixhes layiq`ra deş vorna. İcaza hivle yiğni işçeşina sa ixhes."

Mana ayk`anna dekkisqa. Dekkik`le mana əq`ənançecar quvats`ı rəhı`m qavayli.

Dek mang`uni ögilqa g`adayxhvan qarı, xhılibişeqa sa`u, ubba ha`a.

Duxee eyhen:

  – Dek, zı yiğniyiy, Allahni ögee bınahna iş hav`u. Zı yiğna dix ixhes layiq`ra deş vorna.

Dekkee cuni nukaraaşik`le eyhen:

  – Zaraba, nekki yugun alya`an karbı alle, mang`ulqa ale`e, t`ubelqana tucvayiy, g`elilqan g`elilinbı hile. Qavale kokav`una dana, gyuvk`e. Qudora otxhun-ulyodğuybı ha`as. Ho`o dişde, yizda dix qik`uniy vor, üç`ür qıxha, agunaniy, avaykına.Manbı giviyğalanbı otxhan-ulyoğa.

Mani vaxtal xərna dix çoleeniy vor. Mana xaasqana qıxhamee, g`iyxhenbı mə`niybıyiy huvaagan sesbı.Mang`vee nukaraaşina sa qort`ul qidghın ha`uyn:

  – Hicone haynyaa eyxhe?

Nukaree eyhen:

  – Yiğna çoc sak`ı, dekkeeyib mana sağra-salamatra sak`ıva kokav`una dana givk`u.Xərna dix it`umra qəllamışxha, xaaqa ikkeç`es ıkkıykan deş.

Manke dek qığeç`u mana mizel aqqaqqa giyğal.

Xərni duxee dekkik`le eyhen:

  – Haynimeni senbına zı vas nukar xhinne işlemiş ıxha, hammaşed ğu uvhuyn ha`u. Hambazaaşika otxhun-ulyoğas, ğu zas mısacab çepiçıb huvu deş. Yiğın var-dövlət otxhunni, pozğunni yedaaşika iykırni duxays, ğumee, sak`ı qarıng`a kokav`una dana givk`u.

Dekkee mang`uk`le eyhen:

  – Dix, ğu hammaşe zaka vor, in gırgın zaqa vodunmen kar yiğın vodun. Həşdile şadepxhes, otxhun-ulyoğas ıkkan: yiğna çoc qik`uniy vor, üç`ür qıxha, agunaniy, avaykına."

Оьмролала гьидсо къосси ахъийа оьждикьас хабар. Бежкьалас миц

 

Бетана Иса ме̄йо хабар:

– Сид пуланаб сукӀос зукъона гей къона оьжо.12ИтӀинасола оьжди нисона гей абохъа: «Або, дибола ирслис гьинил мехецас бутӀа нилӀа», – лӀо. Або гьоглол ирс битӀна гей.13Лади водла̄ъас итӀиносо оьжо, гьинил ирслиъ йиᴴхъōйо къацӀцӀо окко-меседна лъицӀо-къайна йоькчина, аьгъиъна эᴴкьейолӀо на̄ди цӀихо гаьгьийо улкалиъ. Оᴴкъа̄цо гьолцо, иᴴхъо-ахъхъа кӀаьйлӀона, гьинис гаьгьийо къацӀцӀо окко-месед йугъонна гей.

14Гьолцохъас къацӀцӀо окко-месед йолъова замаллиъ, вагьалълъо улкалиъ йоᴴкъона гей йукъо ракъи. Гьули оьжона йилӀа йазихлъилаъ кези ахъна гей.15Ахирна сид сукӀодой гьаьлтӀи нисонна эᴴкьелъ, гьолцо гьули булӀлагъа эᴴгьна гей.16Чара бугъолъ, булӀлал ниццас жона йуьᴴхъал разияб зукъона гей, амма гьулина гьолцол нилӀаъас зукъона.17Аᴴкълолакьана оᴴкъона гьолцо пикро богьна гей: «Диела абола билӀоъ йоькькьад гей бовахийа̄ гьаьлтӀухъалла. Оьнна кьодона мекьейодолас баьбана гей. До гьолӀоъ нуковахъа угъос.18Аьгъиъна абодой эᴴкьал, бета гьогцохъа нисал: „Або, Аллагьлидойна дудойна аьᴴйда̄ до мунагьла̄ъ кези ахъийо.19До дибо оьжолъилаъ тӀокӀаб бикӀзи овал мустагьикъаб гаьъа, ахъда дудой гьаьлтӀилаъ оха“».

20Аьгъиъна эᴴкьена гей гьули гьинила абодой. Ата̄кьа̄зу эгана гей абол гогьцас оьжо. Абос гьолцокьа йилӀа йакӀо йугъона гей. Гьогцол дандена чӀанагъона, або оьждил алъона йоцӀна баъдана гей.21Оьжди абохъа нисона гей: «Аллагьлидойна дудойна аьᴴйда̄ до мунагьла̄ъ кези ахъийо, дибо оьжолӀо нисал до мустагьикъаб гаьъа».22АболӀо нисода, гьинила лагъла̄хъа нисона гей: «Биссун кӀетӀо лъицӀона йакъона гьолцохъа лъичӀела, гьолцола зокьилъ кӀоьййана мехела, хаьбала̄лъ гьалалъцована гийахела.23Бакъоллина ахо бегъакӀийо бишена муха, оьжо оᴴкъова̄лас кӀетӀо бес-хулӀōлъи йовал,24судлӀо нисода вагьди дие оьжо угъоваъас ахъна гей, оъийаъас зогъна гей». Гьоллōл котакаб ихтилат-кеп бовал муьхобалъна гей.

25Гьолцо сукӀос укъосо оьжо вагьалълъо мехлаъ зукъона гей мицалъ. БилӀогъа гōслаъ, гьолцол тухъна гей лъисо-кешлис гьокӀ.26Гьицада̄на илӀена сидцойсола нукарлихъа нисонна гей, сийод вагьдо ихтилат-кеплӀо.27«Дибо ис сагъ-саламатлъилаъ оᴴкъова̄лас або ахо бегъакӀийо бишена мухоллина ихтилат-кеп богьцас гей», – лӀо нисона жаваб нилӀийо нукарли.28Вагьли тухълъо, укъа оьждис симо бигьна гей, билӀоъ эᴴкьал къабул ахъечӀе зукъона гей. Бета або гисакна гьардизи ахъийолӀо билӀоъ эᴴдо тослӀо нисона.29Оьжди жаваб нилӀийолӀо: «Вагьдисинаб лӀӣйаъ до дул лагъцой огьда̄йо, ми нисова жойлакьас тилӀкеэш. Вагьлиъ эᴴдо ми дил итӀино чикӀена мухоллеэш диела гьалмагъла̄гъой ихтилат-кеп бовал.30Амма дибо зукъойо бечелъина хъагьба̄гъой къацӀо эс-хулӀона йолъонна оᴴкъова вагьацо дибола оьждил ми ахо бегъакӀийо бише мухона гей».

31Або гьолцохъа нисойолӀо: «Оьжо! Ми нитоназу дӣгъой къацӀо гей, къацӀцӀо дие бечелъина дибо гей.32Иле рази бахъна ихтилат-кеп бовал нуцӀос, судлӀо нисода вагьди дибо ис угъоваъас ахъна гей, оъийаъас зогъна гей».

Мекъса воккув вашащув хIакъалъулI басан. К̄ӀирлӀе мац̄Ӏи

 

Faqhiyiidi dix. Məsəl. МыхаӀбишды чӀал

İsara xhələ ruxhur:

"Sa ədəmiyaxda q`vaır dix yiinay. Ç`irt`i duxarıra diddə ruxhur:

  – Ay did. Ğu yiq`inala xhala ğudu var-devlitdıkla yəs sipxhusdu pay yəs hamı viy.

Didə ki cixda yiidi varakla midi duxarıs pay vınts`ar.

Sa-q`uındi yığala xhala midi qadayərə cis sitxhud zadbır masa q`ıvır xırıdadı sa ülküdə ruıq`uır. 

Qada midi ülküdə yirq`ıdı yığala ıilaınə-raığaınə, kəf haanə ğurğar. Cixda yiid sinə xarc haar.

Sa vaxtıra midi ülküdə qaış livuxhur. Midi qadayəd ki sinə zad azar qhuığuır. Qaışənə arkıdə midi ülkidıqırdı sa ədəmiyədi yanada yirq`ır kar yaığaır. Ədəmiyərə midi qada cidi yürüşə dunğuzmar uıxuıs sırkar. Qada havsa qaışaı inay ki, dunğuzmaşə ıilənakla cis ki kıvıdiynə ıiləs inay. Amma minas haınnirə səççün kınts`aşnay.

Saddaxhun aıq`ıildis yıixıir, qadayərə ci-cidə ruxhur:

  – Yixhdi didıxda yıqadıqhun nukarar dii. Simmıra ki tuxdukuma xhıv ıilər, hələ artuxanə ki aqhalkar. Yi ma midə qaışərə yiq`ir. Yic qhıxhır diddə huxhus yii:"Did! Yic Yinçidi g`abağa günah havır, ğu ki paşmal hıır. "Ğudu dix yii" huxhus yəs leyix diş! Yəs icaza yiy ğvas kar haay ilsanaşixhvan yic ki kar haas."

Qada diddi yanada qhurğar. Xırıdıqı dix aıqhuığuınə ğaqudə didis duxardı yazux vuıruıq`uır.

Hikır duxarda acirqhar, qhuş-qhuşa linsər.

Duxarıra ruxhur:

  – Did! Yic Yinçidi g`abağa günah havır, ğu ki paşmal hıır. "Ğudu dix yii" huxhus yəs leyix diş.

Didə cidi nukaraşdə ruxhur:

  – Dirinə dirix ən yıxıd ğadbır haka mina la`. T`iliya t`aıbaııil lava` Ğili la`. Ara uıvuıxuıdi dana vaka hupka, ıilə-raığ, şadvaldı va`. Yixhdi dix yiq`ir inay qhişir yii, suqur inay, faqhiyir yii.

Sinmıra şadvaldı vaas kidik`ir.

Midi vaxtıra q`uxhdu dix g`uruxa yıxhır inay. Qhurğur xalıs bəgədə ləqhyıq`ıdə gəsilmıd, ç`albır huxhunud un aığuır. Sa nukaradıqı xulkar ki, midə şiv xabar viidə.

Nukarara ruxhur:

  – Ğudu şuı qhirq`ır yii. Didə ki dix sağ-salamatnə qhirq`ır yii xhur ara uıvuıxuıdi dana hupkur vii. Q`uxhdu duxarıs qhallavç`uır, paşmal ruıq`uır. Minas xala qhuığuıs yıqaş.

Midi vaxtıra did xalıqı aığaıç`uır dix g`amiş haar.

Q`uxhdu duxarıra ma diddə ruxhur:

  – Şuımuıd sən idə yi ğvas nukarkal işləmiş ruıq`uır. Ğuc şiv ki xhudə haımmaışə yic hıır yii. Sada ki yi ğudu ç`ililə aığlaıç`uır diş. Ğuc ma sa mıtıl yəs vır diş ki, hambazaşixhvan ıilaıs-raığaıs. Amma midi ğudu duxarıra ğuğud mal-dəvlət axmaq` rişbişixhvan xarc hıır qhirq`ıdə ara uıvuıxuıdi dana vurukar.

Didə duxarıs cavab hınts`ar:

  – Ay dix, ğu haımmaışə yaxhvan yişir yii. Yaxda yiid sinə zad ğuğud yii. Hamı ma şadvaldı havır vıqar. Havnas gürə ki, ğudu şuı yiq`ir yiinay - qhişir yii, suqur yiinay - faqhiyir."